Misschien wel het meest iconische gebouw van Hilversum: het in 1931 door Willem Dudok ontworpen Raadhuis. Ook in de Tweede Wereldoorlog trok dit gebouw veel bekijks. Duitse militairen lieten zich fotograferen vóór en zelfs bovenop het Raadhuis. In 1942 vestigde de leiding van de Duitse Wehrmacht in Nederland zich in het gebouw.
Duitse Wehrmacht-militair voor het Raadhuis van Hilversum, omstreeks 1940. Collectie Hilversum in de Oorlog
Luchtbeschermingsdienst
De Luchtbeschermingsdienst (LBD) beschermde de bevolking tegen de gevolgen van luchtaanvallen. De LBD was onder meer verantwoordelijk voor de evacuatie van burgers in (potentiële) rampgebieden, het blussen van branden en de verzorging van gewonden. De toren van het Hilversumse Raadhuis werd al vóór de Tweede Wereldoorlog als uitkijkpost gebruikt. In de beginjaren van de bezetting bleef de LBD de uitkijkpost gebruiken.
Leden van de Luchtbeschermingsdienst samen met Duitse Wehrmacht-militairen in de toren van het Raadhuis, 1940. Collectie Hilversum in de Oorlog
Poster van de Luchtbeschermingsdienst voor Wijk 2 Blok E, Hilversum. Op de tekening zijn het Raadhuis en de AVRO-studio zichtbaar. Collectie Hilversum in de Oorlog
Gesigneerde foto van Friedrich Christiansen uit Wassenaar, 1940. Collectie Hilversum in de Oorlog
Wehrmachtbefehlshaber in den Niederlanden
Wehrmachtbefehlshaber in den Niederlanden (WBN) Friedrich Christiansen vorderde in april 1942 het Hilversumse Raadhuis. Vanaf 1940 was de staf van de WBN gevestigd in Wassenaar, maar door de steeds groter wordende dreiging van luchtaanvallen vanuit Engeland besloot Christiansen zijn hoofdkwartier te verplaatsen naar Hilversum. Christiansen overnachtte met zijn staf in de wijk Trompenberg. Later in de oorlog verhuisde Christiansen naar de Crailose villa’s Slingerbosch en Oud Crailo. Daar was het veiliger en rustiger.
Friedrich Christiansen zwaait Hermann Göring uit bij villa Slingerbosch te Crailo, 1944. Collectie Hilversum in de Oorlog
Camoufleren
Door de komst van de staf van de WBN naar het Raadhuis, moesten de veiligheidsmaatregelen werden herzien. De felgele kleur van de bakstenen moest worden aangepast, omdat de toren vanuit de lucht te opvallend was. Aanvankelijk was het plan om de stenen groen te verven, maar dit stuitte op bezwaar van de Hilversumse gemeenteraad. Volgens hen – en NSB-burgemeester Ernst von Bönninghausen – zou een dergelijke verflaag het gemeentehuis onherstelbaar beschadigen. Een proef met de verf op een zijkant van het gebouw bevestigde deze vrees. Het plan werd daarop afgeblazen.
In plaats daarvan besloot men de toren te camoufleren met een groot camouflagenet. Bovendien werden op de daken twee uitkijktorens voor Flak-luchtafweergeschut geplaatst. Flak (Flugabwehrkanone) is Duits luchtafweergeschut. Ook op het dak van de AVRO-studio werd een Flak-toren geïnstalleerd.
Het gecamoufleerde Raadhuis. Collectie Hilversum in de Oorlog
Flak-toren op De Vioolkist (AVRO-studio). Collectie Hilversum in de Oorlog
Na de oorlog
In juli 1945 verwijderde de gemeente het camouflagenet dat door de Duitse bezetter was aangebracht. Niet alleen Nederland was bevrijd, ook het Raadhuis was weer vrij.
Het gecamoufleerde Raadhuis met daarboven een Amerikaans vliegtuig, tijdens de voedseldroppings, gemaakt vanaf de Tesselschadelaan. Collectie Hilversum in de Oorlog
Reactie plaatsen
Reacties