Verzet

Eind 2023 ontvingen wij van de familie Keetelaar een bijzondere schenking, bestaande uit onder meer een set documenten van Gerardus Johannes (Gerrit) Keetelaar. De set bevat onder meer een Entlassungsschein (vrijlatingsbewijs) van Konzentrationslager Herzogenbusch, diverse briefjes van het ziekenhuis van datzelfde concentratiekamp, en een tekening van Keetelaar in kampuniform. Gerrit Keetelaar had dus in Kamp Vught gezeten, maar waarom? Per toeval kwamen we na een lange zoektocht achter de reden.

Eén van de verzetsgroepen die zich voornamelijk bezighield met werkzaamheden rondom koeriers- en inlichtingendiensten, was Rolls Royce. Deze verzetsgroep kwam in het najaar van 1943 tot stand. Direct na de oorlog publiceerde enkele leden van de voormalige verzetsgroep een boekje over de verzetswerkzaamheden die ze tijdens de oorlog hadden verricht. Zo kregen voormalige medewerkers 'enig inzicht [...] in het geheel, waar zij een deel van uitmaakten'. Naar schatting werkten er tussen de duizend en vijftienhonderd mensen voor Rolls Royce. Eén van hen was Klaasje Draijer uit Hilversum.

Rob Korpershoek was pas 14 jaar oud toen hij de Duitse troepen Hilversum zag binnenmarcheren. Dit moment markeerde het begin van vijf jaar actief verzet door de jonge HBS-leerling. Samen met medeleerlingen en vrienden drukte hij illegale kranten, onderhield hij contacten met andere verzetsgroepen en maakte hij anti-Duitse spotprenten, steeds met gevaar voor eigen leven. In 1944 publiceerde hij het verzetsboekje Oorlog met de tekenpen! met een selectie van zijn karikaturen. Het boekje bevat 12 pagina’s met karikaturen. In dit artikel lichten we elke karikatuur afzonderlijk toe.

Te midden van de bevrijdingsvreugde in Hilversum voltrok zich een tragische gebeurtenis voor het Hilversumse verzet. De verzetsman Gijsbertus (Gijs) van Strijland kwam bij een ongeluk met een Britse Stengun op 39-jarige leeftijd om het leven.

Propaganda bestaat in allerlei vormen. Maar hoe bereikte geallieerde propaganda het Nederlandse volk tijdens de bezetting? De propaganda werd onder meer gedeeld via de radio, maar het luisteren naar de radio werd al snel verboden. Een relatief nieuwe methode was het verspreiden van geschriften via vliegtuigen. Dit was iets wat de bezetter moeilijk tegen kon houden. Tijdens de oorlog zijn er door de Britse RAF (Royal Air Force) massaal propagandapamfletten boven Nederland uitgeworpen. De geallieerden deden dit vaak op weg naar de doelen in Duitsland.

Munten zijn van oudsher niet alleen een betaalmiddel, maar dragen ook symbolische, culturele en soms emotionele waarde. Zo worden ze omgevormd tot bijvoorbeeld sieraden, lepels of speldjes. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog gebeurde dit. Onderduikers bewerkten regelmatig munten tot sieraden of speldjes, die vervolgens via het verzet werden verkocht. Op die manier dienden munten niet alleen als ruilmiddel, maar ook als een bron van inkomsten voor het verzet en als stil protest tegen de bezetter.

Anton (Aart) van Boeschoten is was tijdens de oorlog actief binnen het verzet. Na de oorlog heeft hij het verzetsherdenkingskruis gekregen voor zijn verzetsdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Johannes Willibrordus Pel werd op 7 november 1895 geboren in Hilversum. Hij was eigenaar van een drukkerij en runde een boek- en kantoorwinkel onder de naam Pel’s Electrische Drukkerij en Boekhandel, gevestigd aan de Veerstraat 16 in Hilversum. Daarnaast gaf hij zijn eigen krant uit, getiteld De Noord en Oost.