De Luchtbeschermingsdienst moest de bevolking beschermen tegen de gevolgen van luchtaanvallen, zoals branden of onontplofte explosieven. Ook was de LBD verantwoordelijk voor het luchtalarm. Bij de Luchtbeschermingsdienst had iedereen een eigen functie, variërend van bewaker tot brandweerman. Om het onderscheid voor burgers duidelijk te maken, hadden LBD-medewerkers diverse armbanden met daarop hun functietitel.
L.B.-Dienst
De Luchtbeschermingsdienst bestond grotendeels uit bewakers die toezicht hielden op terreinen zoals fabrieken en woonblokken. Zij waren verantwoordelijk voor het signaleren van luchtbombardementen en andere gevaren die de bevolking konden treffen. In Hilversum droegen de leden van deze dienst een armband met daarop de tekst 'L.B.-Dienst Hilversum'. De afkorting 'L.B.' staat voor Luchtbescherming.
L.B.D. Hilversum Straatdienst-armband. Collectie Hilversum in de Oorlog
Straatdienst
Leden van de straatdienst werden ook wel aangeduid als de blokploeg. Zij hadden uiteenlopende taken: zo begeleidden ze burgers naar schuilkelders, hielden toezicht in de buurt en waren bij onraad zo snel mogelijk ter plaatse.
Blokleider
De Blokleider was het hoofd van een bepaald gebied, meestal een huizenblok of een deel van een straat. Hij droeg de eindverantwoordelijkheid voor de veiligheid van de bewoners in zijn sector. Zo gaf hij leiding aan de Blokploeg en, indien nodig, aan de brandweer binnen zijn toegewezen gebied. Daarnaast was het zijn taak om burgers te informeren over wat te doen in geval van nood. Ook zorgde hij voor voldoende blusmateriaal en de aanwezigheid van verbandposten.
L.B.D. Hilversum Blokleider-armband. Collectie Hilversum in de Oorlog
L.B.D Hilversum Brandweer-armband. Collectie Hilversum in de Oorlog
Brandweer
Ook de brandweer viel tijdens de Tweede Wereldoorlog onder de Luchtbeschermingsdienst. Brandweerlieden droegen armbanden met de tekst 'L.B.D. Hilversum Brandweer'. De toevoeging 'Brandweer' werd later aangebracht en over de oorspronkelijk voorbedrukte tekst 'Straatdienst' heen genaaid.
Burgerlijke Gemeente Politie
Ook de burgerlijke gemeentepolitie viel onder de Luchtbeschermingsdienst. Deze instantie stond los van de Duitse SS-politie en de Staatspolitie. De gemeentepolitie ondersteunde burgers onder andere bij het melden van bomschade en het registreren van blindgangers.
L.B.D. Hilversum Schuilplaatsleider-armband. Collectie Hilversum in de Oorlog
Schuilplaatsleider
Bij luchtbombardementen moesten burgers schuilen. Leden van de Luchtbeschermingsdienst begeleidden hen naar de daarvoor bestemde schuilplaatsen. Eenmaal binnen deelde de schuilplaatsleider de aanwezigen in: er werd gecontroleerd op verwondingen, minder mobiele personen kregen een zitplaats toegewezen, terwijl jongeren doorgaans moesten blijven staan.
Opruimdienst
Tijdens luchtbombardementen kwamen soms blindgangers neer: onontplofte explosieven die nog elk moment konden afgaan. De opruimingsdienst was verantwoordelijk voor het veilig ontmantelen en verwijderen van deze gevaarlijke projectielen.
L.B.D. Hilversum Opruimingsdienst-armband. Collectie Hilversum in de Oorlog
L.B.D. Hilversum Geneeskundige Dienst-armband. Collectie Hilversum in de Oorlog
Geneeskundige Dienst
Binnen de Luchtbeschermingsdienst was er ook een afdeling die zich richtte op de verzorging van slachtoffers, vooral na bombardementen. De medewerkers van de Geneeskundige Dienst controleerden burgers op verwondingen en boden hulp waar dat nodig was.
Luchtbeschermingsdienst Waterleiding
Naast de standaardarmbanden van de gemeente Hilversum hadden ook bedrijven hun eigen armbanden. Deze armbanden werden landelijk verspreid, maar soms lokaal gestempeld, zoals deze band, gestempeld met 'Utrechtsche Waterleiding Maatschappij Afd. Hilversum'. Daaronder staat 'de vertegenwoordiger'. Hier had oorspronkelijk een handtekening moeten staan, maar deze is helaas vervaagd. De armband behoorde toe aan Gerardus Johannes A. van Melzen, die bij de UWM werkzaam was.
Luchtbeschermingsdienst Waterleiding afdeling Hilversum. Collectie Anton van Melzen
Reactie plaatsen
Reacties